یک دولت سکولار، دولتی است که نه باورهای مذهبی را پشتیبانی می‌کند و نه با آنها مخالفت می‌کند. یک دولت سکولار با تمامی شهروندان فارغ از دینداری یا بی دینشان، یکسان رفتار می‌کند. در بیشتر حالات چنین دولتی دین رسمی یا چیز مشابهی ندارد.(۱) با توجه بدانچه گفته شد؛ حتی کشورهای کمونیستی سابق که بی دینی را از سوی دولت به مردم تحمیل می کردند، در تعریف کشور سکولار نمی گنجند. کشورهای هند، امریکا و تایلند نمونه هایی از کشورهای سکولار با اکثریت دیندار می باشند.

سکولاریسم موجب جدایی دین از سطح اجتماع می شود. در یک جامعه سکولار، مردم با هر باور و عقیده ای که دارند یاد خواهند گرفت که با یکدیگر فارق از باورها و رنگ ها، انسان گونه رفتار کنند. در حالی که در یک حکومت دینی همچون کشور ایران، کسانی که مسلمان نیستند شهروندان درجه چندم شمارده شده و با ایشان با زشتی برخورد می شود.

سکولاریسم معمولَن در پرتو عصر روشنگری در اروپا مطرح می‌شود که تاثیر اصلی را بر جوامع غربی داشته‌ است. سکولاریسم یا از ابتدای به وجود آمدن یک دولت، همچون کشورهایی چون آمریکا و هندوستان صورت می پذیرد و یا بر پایه سکولاریزه شدن دولت همانند کشورهای فرانسه و نپال، نقش پر اهمیت خود را در جامعه ایفا می نماید. جدایی دین از سیاست در آمریکا و لائیسیته در فرانسه به طور گسترده‌ای بر پایه سکولاریسم رخ داده‌ است. یک دولت سکولار بر پایه دفاع از آزادی ادیان که هدف سکولاریسم است بنا شده‌است.

از دیگر ویژگی‌ های یک دولت سکولار، عدم دخالت دین در سیاست و قانون است. قانون همگی شهروندان را به طور یکسان و بدون دخالت دین، تحت پوشش قرار می‌دهد و میان شهروندان به دلیل باورهای دینی شان تبعیضی قائل نیست. شهروندان یک دولت سکولار مجبور نیستند بی خدا باشند. در برخی کشورهای سکولار مانند هند، آمریکا یا تایلند اکثریت دیندار هم وجود دارند.  به طور تاریخی پروسه سکولاریزه کردن دولت به همراه محدود کردن آزادی ادیان، منسوخ کردن دین رسمی، متوقف کردن ارسال درآمد های همگانی مانند مالیات به مراکز و مبلغان دینی، خارج کردن قوانین دینی از قانون قضاوت و دادگستری، غیر دینی کردن سیستم آموزش، حفظ حقوق شهروندانی که دینشان را تغییر می دهند و اجازه به رهبران سیاسی برای حضور در صحنه سیاسی بدون درنظر گرفتن دینشان بوده است.(۲)

البته نمی توان گفت که همه دولت ها و کشورهایی که خود را سکولار می نامند، به طور کامل سکولار می باشند. برای نمونه در فرانسه، خیلی از روزهای مذهبی و مقدس مسیحیان تعطیلات رسمی کشور می باشند و حقوق معلمان مدارس کاتولیک را دولت می پردازد.(۳) همچنان کلیساها و حتی در دهه اخیر مساجد از قسمتی از سوبسید دولتی که توسط مالیات شهروندان تامین می شود بهره می برند.(۴)،(۵)

فرتور کشورهای سکولار را با رنگ آبی نشان می دهد. چون نیک بنگریم، بیشتر کشورهای پیشرفته و یا در حال پیشرفت سکولارند. این در حالی است که تمامی کشورهای فلک زده که ملتی رنجور و بینوا دارند، سکولار نبوده و دارای حکومت های مذهبی می باشند.

در هند دولت به مسلمانان برای پرواز حج سوبسیدی می دهد که در سال گذشته ۵۶،۸۱۳ روپیه بر نفر بوده است.(۶) با وجود فشارهای گروه های مسلمان و وزیر حقوق اقلیت ها، کنگره هند در سال ۲۰۱۰ تصمیم گرفت که برنامه سوبسیدی دادن به حج مسلمانان که از سال ۱۹۹۳ آغاز شده بود را رفته رفته کاهش دهد تا در سال ۲۰۱۷ طی ۷ سال بطور کامل قطع شود و هدف این است که حاجیان پولدارتر به حاجیان کم درآمد کمک کنند و دیگر دولت و درآمدهای همگانی در این زمینه مصرف نشود.(۷)

هر چند بیشتر کشورهایی که در مسیر سکولاریزه شدن بوده اند و یا به سکولاریسم رسیده اند در زمینه های علمی، اجتماعی، اقتصادی، هنری، فرهنگی و سیاسی پیشرفت های چشمگیری داشته اند، کشورهایی که مسیر برعکس را پیموده اند و در قهقرای خرافات و باورهای دینی غرق گشته اند، همواره در حال پَسرفت بوده و عقب ماندگی فکری و اجتماعی را بازتولید می نمایند.برای نمونه کشور خودمان ایران که از آغاز دوران پهلوی و پادشاهی رضا شاه از سال ۱۳۰۳ (۱۹۲۵) یک دولت سکولار داشت و دست آخوند از دارایی ملت بریده شده بود و کشور در حال پیشرفت بود، اما با روی کار آمدن محمد رضا شاه که فردی خرافاتی و اسلام پناه بود، آرام آرام زمینه مذهبی شدن دولت در ایران فراهم گشت و پس از انقلاب ۱۳۵۷ (۱۹۷۹) رژیم حاکم بر ایران، به یک دولت کاملَن ارتجاعی مذهبی تبدیل شد.(۸)

– بنمایه ها:
۱- Madeley, John T. S. and Zsolt Enyedi, Church and state in contemporary Europe: the chimera of neutrality, p. , 2003 Routledge
۲- Jean Baubérot The secular principle .
۳ – Richard Teese, Private Schools in France: Evolution of a System, Comparative Education Review, Vol. 30, No. 2 (May, 1986), pp. 247-259
۴- http://atheism.about.com/od/churchestaxexemptions/a/churchsubsidy.htm
۵- http://www.theartnewspaper.com/articles/Dutch-government-refuses-to-back-down-over-huge-budget-cuts/24210
۶- http://www.financialexpress.com/news/haj-subsidy-has-air-india-fuming/360651/0
۷- http://www.indianexpress.com/news/haj-subsidy-cuts-start-soon/696844/0
۸- http://science.jrank.org/pages/11240/Secularization-Secularism-History-Nature-Secularization-Secularism-1914.html