– سیاهچاله و بی اعتباری علیت:
برای قَرن های متمادی برهان علیت اصلی ترین و موجه ترین دلیل خداباوران بر وجود خدا بوده است؛ این برهان هنوز هم برای بسیاری از افرادی که با فیزیک آشنایی ندارند اصلی ترین دلیل خداباوریست.
علیت که یک قانون تجربیست تنها در دنیای ماکروسکپیک کاربرد دارد و در دنیای کوانتوم و ریز ذرات صادق نیست اما از آنجا که علت مردود بودن این برهان در کوانتوم نیاز به مختصر آشنایی با فیزیک کوانتومی را می طلبد در این مطلب سعی شده بدون برخورد کوانتومی با آن و تنها با استفاده از آنچه که در سیاهچاله ها رخ می دهد و شباهت آن با کائنات در زمان وقوع بیگ بنگ، بی اعتباری این برهان قدیمی و ریشه دار نشان داده شود.
– سیاهچاله چیست؟
بهتر است ابتدا با سیاهچاله ها آشنا شویم؛ یکی از بحث بَرانگیز ترین، جالب ترین و راز آلودترین بخش هایی که فیزیک کیهانشناسی در قرن اخیر با آن سَر و کار داشته، مبحث سیاهچاله هاست.
سیاهچاله ها در واقع ابر ستارگانی هستند که با رسیدن به پایا عمر و مَصرف تمامی سوخت خود، شروع به رمبش اتمی کرده اند. می دانیم که بیشتر حجم هر جسم را فضاهای خالی تشکیل می دهد، حال این ابرستارگان به علت گرانش بیش از حد خود بهم فشرده شده اند و این فضاهای خالی در آن ها از بین رفته است به گونه ای که ستاره با صدها برابر جرم خورشید در یک فضا تنها به قطر چند کیلومتر جای داده شده است.
این جرم بسیار زیاد و حجم بسیار کم سبب می شود که گرانش (جاذبه) آنها بی نهایت بزرگ شود به طوریکه حتی نور با سرعت نزدیک به ۳۰۰ هزار کیلومتر بر ثانیه توان گریز از میدان گرانش آنها را ندارد! می دانیم که ما تنها اجسامی را می بینیم که نور ساطع شده و یا بازتابیده از آن را دریافت کنیم، اما گرانش بسیار زیاد سیاهچاله، نور را به دام می اندازد بنابراین نمی توان آن را دید.
در اطراف هر سیاهچاله ناحیه ای از فضا قرار داد که اگر از آن بیشتر به سیاهچاله نزدیک شویم دیگر توان گریز از گرانش آن را نخواهیم داشت و به داخل سیاهچاله کشیده خواهیم شد، حتی نور هم نمی تواند از آن بگریزد. این ناحیه را اصطلاحن افق رویداد می نامند.
از طرفی قوانین نسبیت نشان می دهد که زمان بر عکس تصور و درک ما یک کمیت مطلق نیست، به این معنا که گذر زمان در شرایط مختلف، متفاوت است. نسبیت ثابت می کند که در حضور گرانش زمان کندتر می گذرد، حال اگر این گرانش به حد گرانش یک سیاهچاله برسد زمان از حرکت باز خواهد ایستاد!
فرض کنید یک ساعت از افق رویداد یک سیاهچاله بگذرد و البته فرض کنید این ساعت بر اثر گرانش شدید سیاهچاله تجزیه نشود، آنگاه به محض گذشتن از افق رویداد عقربه های ساعت برای ناظر بیرون سیاهچاله از حرکت باز خواهد ایستاد، ممکن است فکر کنید که این ساعت خراب شده اما جواب منفیست، ساعت سالم است تنها زمان در سیاهچاله از حرکت ایستاده است.
– جَهان چگونه آغاز شد؟
حال با دانستن این توضیحات بهتر است برگردیم به لحظه شروع جهان؛ جهان ما در حدود ۱۳٫۷ میلیارد سال قبل آغاز شده است، در واقع زمانی تمامی جرم کائنات در نقطه ای میلیون ها بار کوچکتر از هسته اتم هیدروژن فشرده شده بود، این چگالی بی نهایت جهان، گرانش بی نهایت طلب می کند و گرانش بی نهایت، مرزهای زمان را در هم خواهد شکست، زمان قبل بیگ بنگ بی معنا خواهد شد.
یعنی با آغاز جهان، زمان نیز آغاز شده است. در بُرهان علیت بر طبق گفته فلاسفه بزرگی همچون کانت، اصل تقدم زمانی از اصول اساسی علیت است، در واقع یکی از تقدم هایی که علت باید بر معلول خود داشته باشد تقدم زمانی ست، حال ذهن کاوشگر می پرسد که اگر زمان قبل از بیگ بنگ بی معناست، چطور جهان برای آغاز نیاز به علت دارد؟